Propada pozlaćeni ikonostas Teodora Kračuna

Bogato izrezbaren ikonostas Teodora Kračuna iz 18.veka remek delo barokne umetnosti, koje krasi crkvu Svetog Stefana na obali Save u Sremskoj Mitrovici, decenijama propada, jer iz Ministarstva kulture ne stiže novac potreban za njegovu sanaciju.

Sveštenik Anrija Avakumović: ’’Sanjam dan kada će ikonostas sinuti zlatnim sjajem!’’

-Stara srpska crkva Svetog Stefana podignuta je na levoj obali Save na kultnom mestu, u neposrednoj blizini Artemidinog mosta, gde su početkom 4.veka vršena masovna pogubljenja sirmijumskih hrišćana, među kojima i episkopa Irineja, đakona Dimitrija i svete Anastasije, navodi Ljubiša Šulaja, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici.

Ikonostas Teodora Kračuna | foto: Narcisa Božić

Remek delo barokne umetnosti

Prvi pisani podaci o njenom izgledu potiču iz 18.veka, mada se pretpostavlja da je sagrađena još krajem 15.veka. Ono po čemu je nadaleko čuvena je ikonostas od lipovog drveta u visokom reljefu i potpuno pozlaćen, visine 5,65 i širine 7,20 metara, koga je oslikao Teodor Kračun, najpoznatiji slikar srpske barokne umetnosti.

Ikonostas, jedinstven u Srbiji, ukrašen je izrezbarenim motivima vinove loze, ptica, lavova, zmajeva, hrastovim lišćem i pretpostavlja se da je rad majtora sa juga, koji su pripadali svetogorskoj rezbarskoj školi.

13 godina se čekaju sredstva za obnovu ikonostasa

-Kako se radi o spomeniku kulture od izuzetnog značaja, koji je već decenijama u stanju propadanja stručnjaci Zavoda su u saradnji sa konzervatorskom radionicom Republičkog zavoda za zaštitu spomenika još 2005.godine izradili elaborat o njegovoj sanaciji. Od tada svake godine mitrovački Zavod redovno konkuriše u Ministrarstvu kulture za dodelu budžetskih sredstava za njegovu konzervaciju i restauraciju, ali uzalud. Kako se rado o izuzetnom kulturnom dobru za njegovu konzervaciju i restauraciju potrebni su vrhunski majstori, napominje Šulaja.

Crkva Svetog Stefana u Sremskoj Mmitrovici | foto: Narcisa Božić

Za obnovu ikonostasa potrebno pet miliona

Crkva Svetog Stefana među Mitrovčanima poznatija kao mala crkva postala je mesto okupljanja ne samo vernka, već i slikara, pesnika i sportista. Na dan njene slave Svetog Stefana u porti crkve na Savi održavaju se slikarske kolonije i pesničke večeri, dok Svebor klub organizuje takmičenja u viteškim borbama i preplivavanje Save na Bogojavljenje.

-Cilj nam je da ovde na ovom istorijskom mestu, gde se pretpostavlja da se ispod ove nalazi stara Konstantinova crkva iz 4.veka, okupi što više Mitrovčana. Temeljno smo obnovili našu crkvu sredstvima vernika, Ministarstva pravde i Uprave za saradnju sa crkvama. Saniran je zvonik, zamenjena kompletna krovna konstrukcija, oluci, pod, fasada, napravljeni novi krstovi i pozlaćeni sa 24-karatnim zlatnim listićima u šta je sve uloženo 11 miliona dinara. Duša me boli što ovaj jedinstveni u Srbiji ikonostas nezaustavljivo propada. Neophodno ga je zaštititi od crvotočine, očistiti od prljavštine i ponovo ga pozlatiti, za šta nam je potrebno oko pet miliona. Sanjam dan kada će ikonostas sinuti zlatnim sjajem, kaže protonamesnik Andrija Avakumović, starešina crkve Svetog Stefana.

Autor: Narcisa Božić